Zabieg jesiennego skracania rzepaku

Skracanie rzepaku to zabieg hamujący pęd główny rośliny, jak również stymuluje rozwój pędów bocznych. Zabieg ten ma wpływ na rozrost systemu korzeniowego, krótkie ogonki liściowe i mrozoodporności rośliny, poprzez tworzenie się nisko osadzonej grubej szyjki korzeniowej. Ma to korzystny wpływ na lepsze przezimowanie rośliny, poprawę zdrowotności rośliny, wyrównanie dojrzewania oraz większe plony. Rzepak aby mógł dobrze przezimować to korzeń musi dobrze się rozwinąć jesienią, a szyjka korzeniowa powinna być gruba z dużą ilością zgromadzonych składników pokarmowych.

Rzepak posiany w wilgotną i dobrze uprawioną glebę daje wschody po 4-5 dniach. Wtedy to rozwija się system korzeniowy (między 1, a 4 liściem). Rozwój korzeni uzależniony jest od gęstości siewu. Zbyt gęste sianie przyczynia się do konkurencji rośliny o dostęp do światła - przyrasta wtedy masa liściowa, a system korzeniowy jest spowolniony. Bujne liście jesienią nie są pożądane – zakłóca to system korzeniowy poprzez nadmierne wyniesienie szyjki korzeniowej.

Rzepak jest rośliną wymagającą przez co należy bardzo właściwie prowadzić ją. Wpływ na łan rzepaku mamy poprzez zastosowanie nawozów dolistnych oraz regulacja wzrostu i

rozwoju rośliny. Najważniejszy dla rzepaku jest termin i gęstość siewu. Bo to termin przyczynia się do uformowania roślinie optymalnej rozety składającej się z 8-10 liści i wciągnięcie jej do ziemi przed zimą. Korzeń rośliny powinien wzrastać w ziemię nawet do 50 cm przed pojawieniem się zimy. Daje to roślinie gwarancje zwartej rozety, krótkie ogonki liści, a co najważniejsze pęk wierzchołkowy umiejscowi się nisko ziemi. Wyżej umiejscowiony pęk wierzchołkowy przyczynia się do wzrostu ryzyka, że taka roślina przemarznie dając obumarcie rzepaku. Rozbudowany system korzeniowy to lepszy dostęp do wody, składników pokarmowych i lepsze przezimowanie rośliny.

Kiedy skracać rzepak – otóż powinno się wykonywać ten zabierz w momencie wytworzenia przez roślinę przynajmniej 4-6 liści maksymalnie 8. Zbyt wczesna ingerencja we wzrost rzepaku powoduje wytworzenie mniejszych nasion i ich mniejszą zasobność w tłuszcz. Zabieg ten należy powtórzyć przy ciepłej jesieni o temperaturach wynoszących 12-15 st. C. Nadmierny rozwój rośliny jesienią nie jest korzystne dla niej, ponieważ system korzeniowy nie rozwinie się dość dobrze - zostanie zaburzony powodując nadmierne wyniesienie szyjki korzeniowej. Przy długiej ciepłej jesieni wegetacja roślin rzepaku przebiega inaczej powodując często szybsze tempo rozwoju, jak i wybijanie w pęd. W wyniku czego wskazane jest powtarzanie zabiegu skracania. Podwójne skracanie polega na wykonaniu pierwszego zabiegu kiedy roślina ma 4 liście, a drugi wymaga kontroli rośliny i jej obserwacji jak się zachowuje. Przy wystąpieniu krótkiej jesieni zabieg powtórny może być niepotrzebny, a przy długiej może okazać się ratunkiem dla rośliny. Wykonanie drugiego zabiegu wymaga obserwacji stożków wzrostu rośliny – jeśli zaczyna się intensywnie uwypuklać należy wykonać zabieg. Jest to zazwyczaj w momencie uzyskania przez roślinę 7-8 liści. Natomiast jeśli nie występuje konieczność ponowienia zabiegu to lepiej go nie wykonywać, gdyż może przyczynić się do zbyt silnego skrócenia co da ograniczony rozwój masy nadziemnej w wyniku czego spada wydajność fotosyntezy i negatywnie oddziaływuje na system korzeniowy. W roku ubiegłym dokonywaliśmy w swoim gospodarstwie skracania na dwa razy w większości pól. Natomiast w tym roku plon nie wymagać będzie podwójnego skracania, ponieważ rzepak nie chce tak rosnąć. Przyczyną są chłodne dni i mało nasłonecznione. W tym roku skracanie wykonujemy słabszymi środkami, gdyż nie ma sensu używać mocniejszych kiedy rzepak nie potrzebuje aż tak intensywnego skracania. Jedynie na pola o bardziej intensywnym wzroście stosujemy silniejsze dawki mieszając pół na pół mocniejszy i słabszy preparat.

Rzepak skraca się produktami fungicydowymi, pomagając roślinie na mrozoodporność przez co jest bardziej zimotrwały. Pozwalając rozbudować bardziej obfity system korzeniowy. Wszystkie środki stosowane w rzepaku do regulacji wzrostu przyczyniają się do zmiany w gospodarce hormonalnej rośliny poprzez blokowanie syntezy giberelin, a więc hormonów wzrostu rzepaku. Sprzyjają również na powstawanie hormonów odpowiedzialnych za rozwój systemu korzeniowego i zawiązywanie pędów bocznych. Preparaty te przyczyniają się również do zwalczania chorób grzybowych rzepaku np. suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowy. Odpowiednie przygotowanie rośliny do zimy poprzez zastosowanie skracania jej przyczynia się, że nawet niewielkie opady śniegu zakryją całą biomasę uzyskaną przez rzepak przed zimą. Potencjał rośliny mający wpływ na plon rzepaku kształtuje się jesienią. Wyregulowane rośliny uzyskują większą odporność na niskie temperatury, przyczyniają się do większej ilości rozgałęzień, a co najważniejsze dają większe plony.

Co w sytuacji kiedy rzepak rośnie nierównomiernie i rozwija się różnie osiągając już 4 liście a inne tylko 2. Z takim zabiegiem nie należy zwlekać, gdyż te najdorodniejsze uzyskały by po 7 i więcej liści w momencie czekania na te słabsze powodując przerośnięcie łanu. Nie należy zwlekać z wykonaniem skracania, a małe rośliny nie brać pod uwagę i lepiej zająć się tymi dorodnymi, aby nie miały nadmiernego rozwoju. Najsłabsze rośliny i tak wypadną podczas zimy co jest normalne.

Skracanie ma wpływ na odporność rośliny na choroby, szkodniki, jak i mróz, a co najważniejsze na dobrą jakość nasion i ich czystość.

Pamiętać należy że roślina ta po przezimowaniu traci jesienne liście i ponownie się odbudowuje co jest uzależnione od zapasów zgromadzonych w korzeniach.

W połowie października rzepak przechodzi z rozwoju wegetatywnego na generatywny – rozwój korzeni na długość jest zakończony, a szyjka korzeniowa wydłuża się.